Prywatne przedsiębiorstwa stanowią własność osób będących w ich posiadaniu. Organizacje te zgodnie z obowiązującym prawem mogą podlegać dziedziczeniu ustawowemu lub testamentowemu. Przy przejmowaniu przedsiębiorstwa przez spadkobierców warto wykonać szczegółową wycenę firmy w oparciu o odpowiednio dobrane metody. Dzięki temu można bowiem oszacować wartość otrzymanego w spadku podmiotu gospodarczego. Warto poszerzyć swój zasób wiedzy na temat wyceny firmy na potrzeby spadkowe.
Czym jest przedsiębiorstwo w świetle prawa?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi mianem przedsiębiorstwa określa się zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej. W szczególności w skład tego typu jednostek organizacyjnych wchodzą takie elementy, jak:
- nazwa firmy umożliwiająca jej identyfikację;
- księgi i dokumenty firmowe;
- własności ruchomości i nieruchomości wraz z prawami rzeczowymi do nich;
- tajemnice przedsiębiorstwa;
- prawa wynikające z umów najmu, dzierżawy ruchomości i nieruchomości;
- majątkowe prawa autorskie i pokrewne;
- środki pieniężne i wierzytelności;
- patenty i inne prawa własności przemysłowej;
- licencje, zezwolenia i koncesje.
Należące do spadkodawcy przedsiębiorstwo w większości przypadków może wejść w skład masy spadkowej. Trzeba mieć jednak świadomość, że nie wszystkie wymienione składniki przedsiębiorstw mogą być odziedziczone przez inne osoby. Dotyczy to w szczególności nazwy przedsiębiorstwa oraz uzyskanych przez nie licencji, koncesji i zezwoleń. Wymienione elementy mają charakter niematerialny. W przeciwieństwie do pozostałych składników nie da się zatem wycenić je w wymierny sposób.
Co warto wiedzieć o dziedziczeniu firmy?
Przekazywanie przedsiębiorstw w spadku w swej zasadniczej istocie mieści się w zakresie uniwersalnej sukcesji dopuszczanej przez prawo obowiązujące w Polsce. Do odziedziczenia firmy przez spadkodawców może dojść w oparciu o różne tytuły. Jednym z nich jest dziedziczenie ustawowe.
W praktyce sprowadza się ono do automatycznego przejścia firmy na własność najbliższych krewnych spadkodawcy po jego śmierci. Dzieje się to bez wyraźnego oświadczenia woli dotychczasowego właściciela. Jeśli przedsiębiorca pragnie, aby po jego śmierci firmę przejęła określona osoba lub organizacja, najlepszym rozwiązaniem jest sporządzenie testamentu o odpowiedniej treści. Na mocy tego dokumentu przedsiębiorstwo albo jego zorganizowana część przechodzi na własność spadkobiercy z chwilą otwarcia testamentu.
Warto mieć świadomość, że przedsiębiorstwo może również stać się obiektem zapisu windykacyjnego. Oznaczona w testamencie osoba staje się wówczas właścicielem firmy automatycznie po ujawnieniu ostatniej woli autora dokumentu.
Ogólne zasady sukcesji w firmie
Reguły rządzące sukcesją w firmie uzależnione są od typu prowadzonej działalności. Jeśli w grę wchodzi jednoosobowa firma, w takiej sytuacji spadkobiercy po śmierci spadkodawcy nie mogą kontynuować działalności gospodarczej. Można uniknąć tego problemu wówczas, gdy dotychczasowy właściciel przedsiębiorstwa jeszcze za swojego życia powoła zarządcę sukcesyjnego. Osoba ta zgodnie z obowiązującym prawem jest upoważniona do prowadzenia spraw firmowych przez jakiś czas po śmierci przedsiębiorcy. O ustanowieniu zarządcy sukcesyjnego mogą także zdecydować spadkobiercy. Zajmuje się on wówczas sprawami firmowymi aż do ostatecznego podziału spadku.
W przypadku spółek osobowych standardowo nie ma możliwości odziedziczenia praw i obowiązków wspólnika przez jego spadkobierców. Po śmierci jednego ze wspólników zazwyczaj dochodzi zatem do rozwiązania spółki oraz podziału jej majątku pomiędzy pozostałych wspólników i spadkobierców zmarłego. Jeśli jednak umowa spółki stanowi inaczej, po śmierci jednego ze wspólników na jego miejsce może wejść nowa, wyznaczona przez niego do tego celu osoba. Podobnie dzieje się również w przypadku spółek cywilnych.
Udziały zmarłego w spółkach kapitałowych wchodzą w skład masy spadkowej. Mogą być one zatem dziedziczone przez spadkobierców na takiej samej zasadzie, jak inne składniki majątku.
Jak wycenia się przedsiębiorstwo dla potrzeb spadku?
Wycena firm dla potrzeb spadku prowadzona jest przy wzięciu pod uwagę różnych czynników. Nie ma tutaj konieczności stosowania żadnych specjalnych metod wyceny. Można zatem z powodzeniem posiłkować się ogólnie znanymi i powszechnie stosowanymi metodami majątkowymi, dochodowymi albo porównawczymi. Wycenę warto przeprowadzać za pomocą dwóch alternatywnych scenariuszy. Dobór odpowiednich metod wyceny przedsiębiorstwa zależy w głównej mierze od specyfiki działalności.
Przy wycenianiu przedsiębiorstwa do celów spadkowych warto zwrócić uwagę na czynniki aktualne oraz przyszłe. Do tych pierwszych zalicza się przede wszystkim aktualną wartość majątku przedsiębiorstwa oraz wysokość jego zobowiązań. Do drugich natomiast należą perspektywy rozwoju przedsiębiorstwa biorące pod uwagę możliwość zmiany właściciela w bliższej lub dalszej perspektywie czasowej.
Oferta IEE
Wycena przedsiębiorstw na potrzeby spadku stanowi ważny aspekt, który może znacząco wpłynąć na przebieg działań związanych z zarządzaniem spadkiem i podziałem majątku. Zapewnia obiektywną i rzetelną ocenę wartości firmy, co jest niezbędne do sprawiedliwego podziału aktywów między spadkobierców. Proces ten wymaga nie tylko głębokiej wiedzy na temat metod wyceny, ale także umiejętności dostosowania ich do specyfiki przedsiębiorstwa i warunków rynkowych.
Instytut Ekspertyz Ekonomicznych, dzięki swojemu doświadczeniu i profesjonalizmowi, oferuje wsparcie na każdym etapie wyceny przedsiębiorstwa na potrzeby spadku. Zapewniamy indywidualne podejście i najwyższą jakość usług, aby ułatwić Ci przejście przez ten złożony proces.
Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, jak możemy pomóc w uzyskaniu sprawiedliwej i transparentnej wyceny, która będzie fundamentem dla przyszłych decyzji dotyczących Twojego spadku. Zapraszamy do Instytutu Ekspertyz Ekonomicznych – Twojego zaufanego partnera w wycenach przedsiębiorstw.
Artykuły zawarte na niniejszej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny oraz poglądowy i nie stanowią porady prawnej. Administrator strony/IEE zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego bezpośrednio z nam.
