Duże firmy prowadzące pełną księgowość zobowiązane są do systematycznego sporządzania sprawozdań finansowych. Zwykle tego typu dokumenty przygotowuje się w okolicach grudnia, czyli pod koniec każdego roku kalendarzowego. Na ogół przykłada się ogromną wagę do ich prawidłowego przygotowania. Niemniej jednak proces tworzenia omawianych sprawozdań jest dość skomplikowany. W takiej sytuacji zachodzi zwiększone ryzyko popełnienia rozmaitych błędów w danym dokumencie. Co więcej, niektóre sprawozdania celowo przygotowywane są w nieprawidłowy sposób. Warto dowiedzieć się więcej na temat błędów i niedociągnięć w firmowych dokumentach sprawozdawczych.
Klasyfikacja błędów w sprawozdaniach finansowych
Nieprawidłowości występujące w sprawozdaniach finansowych z reguły dzieli się w oparciu o kryterium genezy ich zaistnienia.
W ten sposób wyodrębnia się błędy:
- niezamierzone – wynikające zazwyczaj z nieznajomości prawa, niewystarczającej wiedzy i kompetencji albo z różnego rodzaju zaniedbań;
- zamierzone – spowodowane celowymi działaniami kierownictwa lub pracowników danej firmy.
Błędy zamierzone występują stosunkowo rzadko. Warto mieć jednak świadomość, że zwykle stanowią one poważne wykroczenie przeciw obowiązującemu prawu. Takie poważne, uczynione z pełną świadomością i premedytacją nieprawidłowości zwykle przybierają postać fałszowania dokumentów, manipulowania zawartymi w nich danymi, a także rejestrowania pozornych transakcji bądź pomijania w dokumentach niektórych transakcji. Tego typu działania często wyczerpują znamiona przestępstw. Jako takie są zagrożone określonymi sankcjami karnymi.
Najczęściej występujące błędy w sprawozdaniach finansowych
Jeden z najpowszechniejszych błędów pojawiających się w dokumentach sprawozdawczych to celowe zniekształcanie wyniku finansowego przedsiębiorstwa w celu przedstawienia lepszej kondycji finansowej podmiotu niż ma to miejsce w rzeczywistości. Działania takie podejmuje się zazwyczaj w celu uzyskania profitów finansowych czy to dla samej spółki, czy też dla jej pracowników. Zatajenie prawdziwych wyników finansowych w dłuższej perspektywie czasowej przyczynia się do pogłębienia trudnej sytuacji podmiotu gospodarczego. W tym miejscu zasadniczą rolę odgrywają analizy finansowe, które mogą ujawnić nieprawidłowości poprzez dogłębną weryfikację i porównanie danych finansowych.
W okresowych sprawozdaniach finansowych często można natknąć się na niekompletne informacje. Dotyczy to w szczególności braku charakterystyki istotnych, ale dość nietypowych transakcji (np. sprzedaży częściowej akcji albo dokupienia dodatkowych udziałów. Nierzadko w omawianych dokumentach brakuje też specjalistycznych prognoz i planów dotyczących otoczenia mikro- i makroekonomiczne.
Ogromnym niedopatrzeniem jest też nieuwzględnienie przy tworzeniu sprawozdania konieczności zawarcia w nim o zasadach i metodach rozliczania przychodów i kosztów, a także zapasów produktów. Ponadto warto mieć świadomość, że w profesjonalnie przygotowanych sprawozdaniach finansowych obowiązkowo należy zamieścić opis ryzyka walutowego i ryzyka związanego z prowadzoną polityką kredytową.
Oprócz tego w wielu przypadkach wskazuje się, że osoby odpowiedzialne za tworzenie sprawozdań finansowych powinny więcej uwagi poświęcić na opracowanie tabel zawierających m.in. rozliczenia międzyokresowe kosztów. Grafiki takie muszą być przygotowywane ze szczególną pieczołowitością i precyzją.
Relatywnie często w sprawozdaniach finansowych spotyka się też błędy dotyczące szacunków księgowych. Do tego stanu rzeczy przyczynia się przede wszystkim brak odpowiedniej metodologii wyliczania wielkości szacunkowych. Do sztucznego zawyżenia lub zaniżenia wyników finansowych netto dochodzi zwykle na skutek nieutworzenia części odpisów i rezerw.. Przyczynia się również do tego źle dobrana metodologia wyliczania szacunków. W niektórych sprawozdaniach da się ponadto zauważyć zaniżenia rezerw na koszty gwarancji i inne koszty, a także zaniżenia odpisów aktualizujących należności i zapasy.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy biegłego rewidenta?
Osobom odpowiedzialnym za przygotowywanie sprawozdań finansowych często niezwykle trudno jest samodzielnie dostrzec rozmaite błędy i nieprawidłowości, rzutujące na jakość i wiarygodność danego dokumentu. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem okazuje się zazwyczaj skorzystanie z pomocy wysoko wykwalifikowanego, doświadczonego biegłego rewidenta. Przed powierzeniem mu zadania wykonania audytu warto zwrócić jego uwagę na różne nietypowe transakcje, które trudno rozliczyć za pomocą popularnych metod.
Czynności sprawdzające przeprowadzane przez rewidentów mają wiele zalet. Przede wszystkim świetnie sprawdzają się one przy identyfikowaniu rozmaitych błędów rachunkowych. Audyt umożliwia wypracowanie praktycznych rozwiązań służących odzwierciedleniu obrazu sytuacji finansowej i gospodarczej przedsiębiorstwa, a także poprawie rozmaitych mankamentów.
Warto mieć świadomość, że firmy na ogół mają możliwość samodzielnego wyboru podmiotu, który będzie odpowiadał za przeprowadzenie audytu w możliwie jak najdogodniejszym terminie. Zadanie to warto powierzyć sprawdzonym audytorom z co najmniej kilkunastoletnim doświadczeniem.
Oferta IEE
Instytut Ekspertyz Ekonomicznych oferuje profesjonalne usługi analizy finansowej. Dzięki bogatemu doświadczeniu oferujemy usługi na najwyższym poziomie, dopasowane do indywidualnych potrzeb i specyfiki każdej branży.
Zapraszamy do współpracy osoby prywatne, firmy i instytucje – banki, sądy, urzędy, organizacje, przedsiębiorstwa oraz innych, potrzebujących profesjonalnych usług z zakresu analizy finansowej.
Artykuły zawarte na niniejszej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny oraz poglądowy i nie stanowią porady prawnej. Administrator strony/IEE zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego bezpośrednio z nam.
