W 2024 w Polsce przeprowadzono 348 fuzji i przejęć firm. Największa transakcja opiewała na 1,2 mld złotych i dotoczyła przejęcia zakładów produkcyjnych i spółki zależnej amerykańskiego PPG przez Qemetica. Proces wyceny przedsiębiorstw w Polsce posiada swoje unikalne cechy, wynikające z lokalnych uwarunkowań gospodarczych, prawnych oraz kulturowych. Zrozumienie tych specyfik jest ważne dla dokładnej oceny wartości firm działających na polskim rynku.
Inflacja i otoczenie makroekonomiczne
Wycena firm jest silnie uzależniona od sytuacji makroekonomicznej, a jednym z najistotniejszych czynników wpływających na wartość firm jest inflacja. Wzrost cen towarów i usług oddziałuje na koszty operacyjne przedsiębiorstw, ich marże oraz zdolność do generowania zysków.
W przypadku firm produkcyjnych podwyżki cen surowców i energii mogą istotnie obciążać budżet, co zmniejsza rentowność biznesu i negatywnie wpływa na wycenę. Z kolei w sektorach takich jak nieruchomości, umiarkowana inflacja sprzyja wzrostowi wartości przedsiębiorstw, ponieważ umożliwia podnoszenie cen usług i zwiększa popyt na aktywa materialne.
Nieprzewidywalność inflacji sprawia, że inwestorzy wymagają wyższych stóp zwrotu, co wpływa na koszt kapitału i obniża wartość przyszłych przepływów pieniężnych. Wskaźnik inflacji ma także znaczenie przy oprocentowaniu kredytów. Dla przedsiębiorców korzystających z finansowania dłużnego oznacza to zwiększenie kosztów obsługi zadłużenia.
W okresach wysokiej inflacji firmy o stabilnych przychodach i zdolności do przenoszenia wyższych kosztów na klientów zazwyczaj utrzymują swoją wartość. Z kolei spółki działające w branżach o silnej konkurencji i niskich marżach notują niższe dochody, co przekłada się na ich wartość.
Sektor bankowy i finansowanie
Źródła finansowania przedsiębiorstw są istotnym czynnikiem determinującym ich wartość, o czym nie każdy wie. W Polsce system bankowy odgrywa dominującą rolę w dostarczaniu kapitału, zwłaszcza dla małych i średnich firm, które muszą zaciągać zobowiązania, aby utrzymać się na rynku.
Łatwość pozyskania finansowania zależy od polityki monetarnej, wysokości stóp procentowych oraz podejścia instytucji finansowych do ryzyka kredytowego. W okresach niskich stóp procentowych przedsiębiorstwa taniej finansują inwestycje. Przez co się rozwijają i zwiększają swoją wartość.
Natomiast zaostrzenie polityki kredytowej skutkuje ograniczeniem dostępu do kapitału, co wpływa negatywnie na wycenę firm, zwłaszcza tych, które podpierają się w dużej mierze kredytami i pożyczkami.
Sektor bankowy ma wpływ na wycenę firm także poprzez ocenę ich zdolności kredytowej. Przedsiębiorstwa z dobrą historią finansową i stabilnymi przychodami mogą uzyskać korzystniejsze warunki finansowania. Przekłada się to na ich wyższą wartość. Natomiast firmy o wysokim poziomie zadłużenia, nie uzyskają kolejnego finansowania (lub uzyskają w niskiej kwocie), przez co są mniej atrakcyjne dla inwestorów, a więc i tańsze.
Alternatywne źródła finansowania, takie jak fundusze private equity czy venture capital stają się coraz bardziej popularne, ale nadal nie są tak powszechne jak w krajach zachodnich. Dla młodych firm brak dostępu do finansowania może stanowić barierę wzrostu i negatywnie wpływać na ich wycenę, mimo potencjału rynkowego.
Regulacje prawne i podatkowe
Nie można zapomnieć o polskim systemie prawnym, który także ma wpływ na wycenę. Niestety – najczęściej w negatywnym znaczeniu. Znikoma stabilność przepisów, nieprzewidywalność zmian i obowiązki sprawozdawcze wpływają na poziom ryzyka inwestycyjnego. Przedsiębiorstwa działające w sektorach silnie regulowanych, takich jak energetyka, farmacja czy bankowość, muszą dostosowywać się do licznych wymogów administracyjnych, co może generować dodatkowe koszty, obniżając wartość firmy.
Podatki to kolejny istotny aspekt wpływający na wycenę spółek. Wysokie obciążenia podatkowe zmniejszają rentowność przedsiębiorstw i ograniczają ich zdolność do generowania gotówki. Częste zmiany w przepisach prawnych i skomplikowany system podatkowy niekiedy zwiększają ryzyko prawne i odstraszają inwestorów. Natomiast brak przejrzystości w interpretacji przepisów może prowadzić do sporów z organami podatkowymi. To z kolei podwyższa ryzyko inwestycyjne i jednocześnie obniża wycenę spółki.
Konkurencja lokalna
Przy wycenie firmy znaczenie ma także jej najbliższe otoczenie, czyli lokalni konkurenci. W regionach, gdzie działa wiele firm z tej samej branży, presja cenowa jest większa. Ogranicza to możliwości podnoszenia marży i zmniejsza wartość przedsiębiorstwa. Konieczność konkurowania o klientów, dostęp do zasobów i lokalnych dostawców sprawia, że spółki inwestują w marketing, jakość usług i innowacje, co generuje dodatkowe koszty.
Wycena firm w Polsce – od czego zależy?
Wycena przedsiębiorstw w Polsce zależy od wielu czynników zewnętrznych, w tym warunków makroekonomicznych, dostępności finansowania oraz regulacji prawnych. Inflacja wpływa na koszty operacyjne i zyskowność firm, sektor bankowy decyduje o możliwościach finansowania inwestycji, a regulacje prawne kształtują stabilność prowadzenia działalności gospodarczej. Zrozumienie tych elementów pozwala na trafniejsze oszacowanie wartości firm i świadome podejmowanie decyzji inwestycyjnych.
Autor treści: Justyna Czerwińska
Artykuły zawarte na niniejszej stronie mają wyłącznie charakter informacyjny oraz poglądowy i nie stanowią porady prawnej. Administrator strony/IEE zastrzega, że nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe w wyniku czynności podjętych na podstawie niniejszej publikacji. Jeżeli są Państwo zainteresowani kwestiami poruszonymi w niniejszym artykule, zapraszamy do kontaktu mailowego lub telefonicznego bezpośrednio z nam.
